Postęp technologiczny to szereg procesów technicznych, mający na celu udoskonalenie różnego rodzaju zasobów oraz wprowadzenie nowych technik produkcji. Jest to nieodłączny element rozwoju cywilizacji (widoczne jest to zwłaszcza na przykładach kolejnych rewolucji przemysłowych).
Fazy rewolucji przemysłowych, a technologia
Pierwsza rewolucja przemysłowa zaowocowała m.in. wynalezieniem maszyny parowej, co okazało się kluczowe np. dla górnictwa (napęd parowy umożliwił zastąpienie pracy ludzkich mięśni pracą maszyny) czy dla rozwoju środków transportu.
Druga rewolucja przemysłowa to czas wynalezienia pierwszej żarówki oraz skonstruowania pierwszego silnika spalinowego. Powstała także pierwsza linia produkcyjna, która umożliwiła produkcję masową oraz opracowano metodę rafinacji ropy naftowej, w efekcie czego nastąpiło zmniejszenie znaczenia węgla kamiennego.
Trzecia rewolucja, często nazywana rewolucją naukowo-techniczną, to czas wielkich zmian w technice, produkcji oraz nauce; czas komputeryzacji i automatyzacji, który przyczynił się do dynamicznych zmian we wszystkich sferach ludzkiego życia oraz wpłynął na powstanie nowych dziedzin wiedzy, np. inżynierii genetycznej. Wówczas to większość państw zachodnich stało się społeczeństwami postindustrialnymi (nastąpiło zmniejszenie znaczenia przemysłu na rzecz wzrostu sektora usług).
Jako ludzie XXI wieku jesteśmy świadkami błyskawicznych zmian technologicznych, wpływających na codzienne życie człowieka. Zwłaszcza okres ostatnich 30 lat to ogromny przeskok technologiczny. W tym czasie powstało wiele nowych rozwiązań technicznych, a dawniejsze w znacznym stopniu zostały udoskonalone. Szybki postęp technologiczny związany jest przede wszystkim z urządzeniami mobilnymi.
Zmiany zaobserwować można chociażby spoglądając na telefony komórkowe, którymi posługuje się większość społeczeństwa. Pierwszy prototyp telefonu komórkowego ważył 40 kilogramów i realizował jedynie podstawową funkcję prowadzenia rozmowy. Obecnie telefony ważą kilkaset (czy nawet kilkadziesiąt) gramów tak, byśmy mogli zabrać je wszędzie. Co więcej, nie wyobrażamy telefonu komórkowego niewyposażonego w funkcje takie jak budzik, notatnik, kalkulator, dyktafon, łącze internetowe czy GPS.
Postęp technologiczny – dobrodziejstwo czy zagrożenie?
Postęp technologiczny niesie wiele korzyści dla rozwoju całego społeczeństwa, jest jednak jednocześnie źródłem wielu zagrożeń.
Wśród pozytywnych skutków postępu technologicznego niewątpliwie wskazać można wykorzystanie potencjału urządzeń elektronicznych w celu ułatwienia i urozmaicenia codziennego życia. Ludzkość (jak jeszcze nigdy wcześniej) ma nieustanny dostęp do wiedzy.
Postęp technologiczny wpływa także na poprawę komfortu życia, stwarza nieograniczone możliwości samorozwoju i przyczynia się do wydłużenia długości życia. Obecnie świat stał się globalną wioską; człowiek korzystający z Internetu, ma dostęp do niemal każdego miejsca na świecie.
Postęp jest niezbędny do rozwoju cywilizacyjnego, a jego następowanie jest nieuniknione.
Człowiek, jako użytkownik Internetu, doświadcza utraty bezpieczeństwa prywatności (przechwytywane dane mogą zostać użyte w niepożądany przez użytkownika sposób). Co więcej, następuje zanik barier między maszynami a ludźmi.
Szybkie tempo wprowadzanych zmian jest przyczyną powstawania problemu z niepełnym wykorzystaniem funkcjonalności wszystkich urządzeń. Wielu użytkowników nie nadąża nad nowymi rozwiązaniami technologicznymi, ma problem ze zrozumieniem działania innowacyjnych maszyn i urządzeń. Kwestia ta dotyczy np. osób starszych, dla których cyfrowy świat jest przestrzenią niezrozumiałą, przyczyniającą się do ich wykluczenia społecznego.
Do negatywnych konsekwencji (zwłaszcza wśród młodzieży) zaliczyć można zanik relacji międzyludzkich na skutek uzależnienia od różnego rodzaju urządzeń elektronicznych. Długotrwałe korzystanie z urządzeń elektronicznych wpływa także negatywnie na zdrowie człowieka, np. na pogorszenie wzroku.
Wprowadzenie szeregu zmian technologicznych wiąże się także z ogromnymi inwestycjami finansowymi oraz kosztami wdrożenia nowych technologii, co jest kolejnym negatywnym efektem technologicznego postępu.
Choć istnieje wiele pozytywnych aspektów postępu technologicznego, należy pamiętać jednak, że wiąże się on także z szeregiem negatywnych konsekwencji, a jednoznaczna ocena tego zjawiska jest niemożliwa.
